Opracowanie na podstawie materiałów
Centrum Ochrony Dziecka
Kraków 2024
STANDARDY OCHRONY DZIECI
W DUSZPASTERSTWIE
PARAFIALNYM
Parafie Greckokatolickie:
1)
p.w.
2)
p.w.
3)
p.w.
Adres:
Wzór „Standardów ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym” został przygotowany w ramach projektu
COD „Standardy ochrony
dzieci w Kościele
katolickim w Polsce”.
Koordynacja projektu:
Ewa Kusz
Opracowanie:
Ks. Tadeusz Drobinski (diecezja pelplińska) Krystyna Dudzis (archidiecezja gdańska) Joanna
Kaczmarek (diecezja gliwicka) Joanna Koch (diecezja gliwicka)
Magdalena Mickiewicz (archidiecezja warmińska)
Patrycja Pawlukowska (archidiecezja warmińska) Ks. Dawid Pytlik (diecezja
gliwicka)
Ks. Tomasz
Przybyła (diecezja gliwicka)
Justyna Steranka
(archidiecezja szczecińsko-kamieńska)
Magdalena Wieczorek (diecezja gliwicka)
Ks. Andrzej
Żur (diecezja pelplińska)
Redakcja:
Małgorzata
Terlikowska
Redakcja
techniczna:
Jacek Zaryczny
Redakcja archieparchialna:
Ks. Jarosław Czuchta
Ks. Jarosław Storoniak
SPIS TREŚCI
SPECYFIKA ŚRODOWISKA PARAFIALNEGO 5
STWORZENIE I ZACHO WA NIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII 14
WERYFIKACJA, DELEGO WA NIE I EDUKACJA KAPŁANÓW,
OSÓB KONSEKRO WA
NYCH I ŚWIECKICH
PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI
I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI W PARAFII 15
1. Obowiązki proboszcza (Załączniki 1 i 2) 15
2. Obowiązki duszpasterzy dzieci 17
SPOSÓB REAGO WA NIA NA OSKARŻENIA
LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHO WA NIA 18
ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM 19
SPOSÓB POSTĘPO WA
NIA Z OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE
ZASADY CHRONIĄCE W OBSZARZE PARAFIALNYM 21
6.1. Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań) 21
6.1.1.
Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim 21
6.2. Zasady chroniące dotyczące wszystkich, również dorosłych 24
EDUKACJA DZIECI ORAZ OSÓB BEZBRONNYCH W OCHRONIE SWOICH
SZKOLENIE I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ PROFILAKTYKĄ 27
ZAPEWNIENIE JAKOŚCI I CIĄGŁOŚCI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE PREWENCJI 29
OŚWIADCZENIE O KRAJACH ZAMIESZKANIA W CIĄGU OSTATNICH
20
LAT, INNYCH NIŻ RZECZYPOSPOLITA POLSKA 30
OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ Z POLITYKĄ OCHRONY DZIECI
I ZOBOWIĄZANIU DO JEJ PRZESTRZEGANIA 32
ZASADY SPORZĄDZANIA NOTATKI DOTYCZĄCEJ ZDARZENIA 33
OŚWIADCZENIE O ZACHO WA NIU POUFNOŚCI INFORMACJI
POWZIĘTYCH W PROCESIE POSTĘPO
WA NIA W SPRAWIE KRZYWDZENIA DZIECKA
ORAZ PRZET WA RZANYCH DANYCH OSOBOWYCH 36
ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI POMIĘDZY DZIEĆMI 37
Niniejszy dokument
stanowi realizację obowiązku
prawnego dotyczącego wprowadzenia we wszelkich instytucjach, w
których przebywają dzieci, standardów ich ochrony przed krzywdzeniem [ustawa z
dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)]. Dokument zawiera
wytyczne zarówno prawa państwowego, jak i kościelnego.
Wstęp
W oparciu o
inicjatywy i dyskusje międzynarodowe, raporty z badań na temat sytuacji dzieci w Polsce oraz coraz wyraźniejsze zaniepokojenie opinii publicznej postulat opracowania ogólnopolskiej strategii ochrony dzieci przed przemocą
w naszym kraju docierał do świadomości społecznej w latach 2016-2018
w kierunku opracowania i wdrożenia „Narodowej strategii walki z
przemocą wobec dzieci”. We wnioskach różnych środowisk podkreślano, że
potrzebne są działania oparte na wiedzy, empatii, dobrej diagnozie i
skoordynowanym zarządzaniu. Uznawano, że obok zagrożeń, na jakie narażone są dzieci i przed którymi należy je
chronić, należy skoncentrować uwagę na szukaniu takich form wspierania i
ochrony dzieci oraz reagowania na przemoc, które nie tylko będą zabezpieczały je przed dalszą przemocą, lecz także stworzą
warunki do świadomego ich udziału w budowaniu
bezpiecznych środowisk, czyli wyrzeczenia się wszelkiej przemocy wobec
słabszych. Strategia, jaka wyłaniała się z dyskusji, zmierzała do usystematyzowania działań
na rzecz dzieci,
rozproszonych w licznych
aktach prawnych, w spójny
program działań realizowanych wszędzie tam, gdzie
przebywają dzieci, gdzie się uczą, doskonalą swoje
umiejętności artystyczne i sportowe, gdzie otrzymują pomoc w rozwoju duchowym i
religijnym.
Aby ta strategia mogła się stać obowiązującym prawem w społeczeństwie,
którego wrażliwość została stępiona
podziałami uniemożliwiającymi wspólne
i spójne działania, potrzeba było szoku
spowodowanego śmiercią Kamilka z Częstochowy. Jego gehenna działa się pośród niezdolności otoczenia do rozpoznania krzywdzenia i do adekwatnego
reagowania na nie. To jego śmierć przyspieszyła niemal jednomyślne przyjęcie
jeszcze przed październikowymi wyborami
do Sejmu rozwiązań zawartych w tzw. Ustawie Ka- milka. Ta ustawa zrodzona z odruchu solidarności ponad wszystkimi podziałami została
bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych i kompetentnych
świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbronnych przed przemocą sprawiła,
że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił przyjąć i wdrożyć w swoich placówkach standardy
ochrony dzieci przed przemocą. To zaangażowanie nie jest przypadkowe. Przez nie
Kościół realizuje misję powierzoną mu przez Pana, aby nie zginęło żadne z tych najmniejszych. Dobro dziecka jest najważniejsze. Ludzie Kościoła przyjmują nie
tylko ustawową, lecz przede wszystkim moralną
odpowiedzialność za ochronę
i promowanie dobra wszystkich
dzieci oraz zobowiązują się dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić bezpieczne i
przyjazne środowisko, w którym dzieci są szanowane i doceniane. Niedopuszczalne jest bowiem stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Wszyscy
jesteśmy więc zobowiązani do uczenia się rozpoznawania tych, którzy potrzebują
pomocy i wsparcia oraz bezzwłocznego podejmowania działań w przypadku podejrzeń
lub ujawnienia okoliczności, które mogą wskazywać, że dziecku zagraża lub dzieje się krzywda. Kościół
działa zgodnie z procedurami, aby zapewnić dzieciom
skuteczną pomoc i wsparcie na jak najwcześniejszym etapie, przestrzegając praw dziecka wynikających z Konwencji o
Prawach Dziecka. Powiedzenie: „Gdzie kończy się wiedza, zaczyna się przemoc” wyznacza
cel standardów. Posiadając odpowiednią wiedzę i mając świadomość zagrożeń,
Kościół może w odpowiedni sposób zapobiec krzywdzie i skutecznie ochronić
przed nią dzieci
oraz osoby bezbronne.
Specyfika środowiska parafialnego
Parafia, jako podstawowa komórka
instytucjonalna Kościoła, wyróżnia
się specyficzny- mi obszarami
działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz
sprawowane są sakramenty (chrztu, bierzmowania, Eucharystii, małżeństwa oraz pokuty i pojednania). W
parafii żegnamy też naszych zmarłych. Odwiedziny chorych oraz wizyty
duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację rodzinną, materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, a co za tym idzie dają możliwość podjęcia
odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują różne grupy
duszpasterskie, wyjazdy parafialne z księdzem, np. pielgrzymki itp. Prowadzone
są często kawiarenki parafialne, świetlice.
Funkcjonują kancelaria parafialna oraz media parafialne (strony www, gazetki, profile w mediach
społecznościowych). Istnieje rada parafialna, a parafia dysponuje i zarządza
własnymi finansami. Praktykowany jest też jasny podział hierarchiczny: proboszcz, wikariusze itd. Proboszcz zazwyczaj towarzyszy parafianom przez wiele lat ich
rozwoju religijnego. Bywa,
że parafianie uczestniczą w uroczystościach związanych z życiem osobistym
duszpasterzy, np. prymicje, rocznice itp. Również księża zaprasza- ni są przez
parafian na uroczystości rodzinne. W parafii zatrudniane są osoby świeckie lub siostry
zakonne jako pracownicy parafialni lub posługujący jako wolontariusze, np. kościelny, konserwator, gospodyni, grabarz itp. Dodatkowo w parafii i przy parafii
funkcjonują często osoby, które potrzebują pomocy i jej szukają, np. bezdomni czy więźniowie. Czasem
też parafia użycza lub udostępniania pomieszczenia
parafialne innym podmiotom zewnętrznym.
To w parafii
głównie toczy się życie sakramentalne wiernych, a życie
rodzinne
wokół
celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci
do parafii i oczekują, że będą tam one bezpieczne. Parafianie są osobami w
różnym wieku, w różnej sytuacji rodzinnej, zawodowej, a duszpasterze oraz osoby
pracujące na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w ich potrzeby oraz możliwość zaradzenia
im. Z tego powodu
standardy ochrony dzieci w obszarze
parafialnym poszerzone zostały o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to
wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają one za zadanie
chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami, przed krzywdą, przemocą, w tym
przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie strony – chronią zarówno
parafian, jak i osoby duchowne,
pracowników i wolontariuszy parafii.
Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w
życie parafialne, mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne życie parafian, zobowiązuje nas
do szczegółowego opracowania zasad ochronnych.
Sama dynamika życia parafialnego zawiera w sobie specyficzne czynniki chroniące przed przemocą,
takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufa- nie,
poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności, relacje oparte na zasadach ewangelicznych, wspólnotowość, w tym przynależność młodzieży
do pozytywnej grupy rówieśniczej oraz publiczność działań
(większość aktywności dzieje
się na oczach innych), w tym nadzór rodziców.
Dodatkowo, przy okazji np. nagłych
wezwań do chorych
lub podczas wizyt
duszpasterskich, istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych
potrzeb parafian lub deficytów, w tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia
odpowiedniej interwencji. Księża
posługujący w parafii
są często tymi osobami, do których
zwracają się o pomoc osoby
doświadczające jakiejkolwiek krzywdy,
szukające wsparcia i
zrozumienia.
Jednakże w specyficznej dynamice życia parafialnego obecne są również czynniki zagrażające, ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie
i autorytet, jakim cieszą się
księża, w tym klerykalizm, a także atmosfera zależności i posłuszeństwa hierarchii sprzyjająca zachowywaniu tajemnicy oraz brak nadzoru
z zewnątrz. Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych,
problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w ich przestrzeni prywatnej
daje możliwość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne
jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających
na wyróżnianiu wybranych parafian. Niedojrzałość księży czy zaangażowanych
współpracowników, np. tzw. charyzmatycznych i autorytarnych liderów-celebrytów,
zawsze będzie zagrożeniem. Ewentualny brak wiedzy i kompetencji spowiedników
zawsze będą sprzyjały wystąpieniu nadużyć duchowych. Z wyżej wymienionych powodów
zredagowane zostały poniższe standardy ochrony.
Objaśnienie terminów
Osoby, ich role i funkcje w Kościele
ksiądz, kapłan, duchowny
– ochrzczony mężczyzna, który przyjął
święcenia kapłańskie.
duchowieństwo, kler – (diakoni,
księża, biskupi) – mężczyźni ochrzczeni, którzy przy- jęli
święcenia w stopniu diakonatu, prezbiteratu lub biskupie.
osoby konsekrowane –
osoby, które w sposób szczególny poświęcają życie Bogu.
Łączy je konsekracja, która wiąże się ze złożeniem
Bogu ślubów czystości
oraz najczęściej
również
ubóstwa i posłuszeństwa, choć zależy to od formy życia konsekrowanego. Należą
do nich członkowie stowarzyszeń zakonnych oraz świeckie osoby konsekrowane.
osoba świecka
– członek
Kościoła katolickiego bez święceń.
biskup – biskup
diecezjalny, ordynariusz ordynariatu i prałat Prałatury Personalnej Kościoła
łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich.
proboszcz – prezbiter mianowany przez biskupa
diecezjalnego na urząd
proboszcza
lub administratora.
personel kościelny – duchowny,
osoba zakonna lub inna osoba zatrudniona przez Kościół na podstawie umowy,
podwykonawstwa, dobrowolnie lub nieodpłatnie.
wolontariusz – osoba, która na rzecz innych osób lub danej grupy społecznej, dobrowolnie i bezpłatnie świadczy pracę wykraczającą poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
Określenie „bezpłatna” nie oznacza „bezinteresowna”, lecz „bez wynagrodzenia
materialnego”.
organizator wyjazdu
– osoba/podmiot uprawniony do organizacji wyjazdu
dzieci – pa- rafie, wspólnoty religijne, szkoły i
placówki, przedsiębiorcy podlegający ustawie
o usługach turystycznych, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej.
Organizacja posługi
Kościoła
diecezja – diecezja,
archidiecezja, ordynariat lub prałatura personalna Kościoła łacińskiego oraz
eparchia i archieparchia Kościoła wschodniego.
parafia – określona wspólnota wiernych, utworzona na sposób stały
w Kościele partykularnym, nad którą pasterską
pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej
własnemu pasterzowi.
duszpasterstwo, w tym duszpasterstwo parafialne – sytuacja, w której jedna
osoba jest odpowiedzialna za
dobro drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Obejmuje celebrowanie liturgii,
zapewnienie porad i wsparcia duchowego, edukację, poradnictwo, opiekę
medyczną i pomoc
w potrzebie. Wszelka
praca polegająca na nadzorze
lub wychowaniu dzieci jest dziełem duszpasterskim.
duszpasterstwo pozaparafialne –
duszpasterstwa, wspólnoty, grupy gromadzące młodych ludzi (młodzież licealna,
studenci, młodzi dorośli), w tym wolontariaty, wakacyjne spotkania młodych (organizowane przez zakony, zgromadzenia zakonne, wspólnoty), festiwale młodzieżowe, rekolekcje
wyjazdowe, wspólnoty różnych stanów, pielgrzymki piesze, pielgrzymki
autokarowe, środowiska harcerskie. To dzieła, które mogą działać przy
parafiach, ale mają struktury pozaparafialne.
klerykalizm – postawa wobec duchowieństwa/osoby zakonnej
charakteryzująca się nad-miernym respektem i przekonaniem o ich wyższości
moralnej.
Dzieci i osoby bezbronne
dziecko – osoba poniżej
18 roku życia.
małoletni
– w rozumieniu polskiego prawa cywilnego osoba, która nie ukończyła 18 lat
lub nie zawarła małżeństwa.
nieletni – w rozumieniu prawa karnego osoba, która w momencie popełnienia czynu
zabronionego nie ukończyła 17 roku życia.
wiek bezwzględnej ochrony –
wiek niższy niż wiek zgody.
Czynność seksualna z osobą
w wieku ochronnym jest czynem zabronionym (wykorzystaniem seksualnym), a osoba dopuszczająca się jej i lub doprowadzająca
do niej podlega odpowiedzialności karnej. W Polsce obecnie wynosi 15 lat.
dziecko wykorzystane seksualnie –
każde dziecko w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli osoba
dojrzała seksualnie, czy to przez świadome działanie, czy też przez zaniedbywanie swoich
społecznych obowiązków lub obowiązków wynikających ze specyficznej odpowiedzialności za dziecko, dopuszcza
się zaangażowania dziecka w
jakąkolwiek aktywność natury
seksualnej, której intencją
jest zaspokojenie osoby dorosłej (Standing Committee on Sexually Abused Children).
opiekun – osoba sprawująca pieczę nad dzieckiem, uprawniona do reprezentacji dziecka oraz posiadająca władzę prawną do dbania o interesy osobiste
i majątkowe innej osoby (rodzic, rodzic zastępczy lub
osoba uprawniona przez rodzica).
zgoda opiekuna – zgoda
rodziców albo zgoda opiekuna, rodzica zastępczego lub opiekuna tymczasowego.
Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy
przez sąd rodzinny (orzeczenie sądu opiekuńczego zastępuje zgodę rodziców).
osoba dorosła bezbronna
zgodnie z art. 1 ust. 2 b) Vos Estis Lux Mundi – każda osoba znajdująca się w stanie
niepełnosprawności, upośledzeniu fizycznym lub psychicznym albo
pozbawiona wolności osobistej, która w rzeczywistości, nawet sporadycznie, ogranicza
ich zdolność zrozumienia, chęci lub przeciwstawienia się przestępstwu w
inny sposób.
Różne formy
przemocy
uwikłanie – każda relacja, w
której ktoś doświadcza strachu, lęku, poczucia winy, po- czucia krzywdy,
frustracji, poniżenia, zniewolenia, zależności, dominacji, niemożności bycia sobą, nieszczerości, braku
autentyczności, przemocy emocjonalnej, fizycznej, seksualnej czy ekonomicznej.
nadużycie – postępowanie lub czyn niezgodny z przyjętymi normami
postępowania, a nadużywać oznacza użyć ponad miarę oraz wykorzystać coś
w niewłaściwy sposób lub w nadmiernym stopniu (SJP).
nadużycie władzy – używanie
stanowiska, funkcji lub obowiązku w celu wykorzystania innej osoby. Może
przybierać różne formy i obejmować sytuacje, w których dana osoba ma władzę nad inną osobą na mocy swojego
związku (np. pracodawca i pracownik, nauczyciel i
uczeń, trener i sportowiec, rodzic lub opiekun i dziecko, duchowny/osoba zakonna
i parafianin) i wykorzystuje tę władzę na swoją korzyść.
przemoc duchowa –
odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu wyrządzenia jej
szkody. Może mieć negatywny wpływ na duchowość osoby po- szkodowanej, zwłaszcza gdy dopuszcza się jej osoba
posiadająca duchowy autorytet i zaufanie w Kościele.
przemoc domowa – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
naruszające prawa lub dobra osobiste
osób, w szczególności narażające na niebezpieczeństwo utraty
życia lub zdrowia,
naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym wolność seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu
fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy
moralne u osób dotkniętych przemocą (art. 2
Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).
zaniedbanie (wobec osoby dorosłej) – niezapewnienie przez
opiekuna środków nie- zbędnych do życia osobie, którą się opiekuje.
przemoc wobec osób starszych – pojedyncze lub powtarzające się działanie lub brak odpowiedniego działania, mające miejsce w
jakimkolwiek związku, w którym oczekuje się zaufania, które powoduje krzywdę
lub cierpienie starszej osoby.
przemoc emocjonalna (dorośli) –
powszechna forma przemocy mająca miejsce w bliskich związkach. Przemoc emocjonalna jest definiowana jako molestowanie, które ma miejsce, gdy dana osoba jest
poddawana zachowaniom lub działaniom mającym
na celu jej kontrolowanie, z zamiarem wyrządzenia jej krzywdy emocjonalnej lub strachu, poprzez
manipulację, izolację lub zastraszanie.
bullying
– znęcanie, zastraszanie, prześladowanie werbalne, społeczne, a także fizyczne.
gaslighting – przemoc
psychiczna polegająca na manipulowania drugą osobą w taki sposób, że ofiara przemocy
z czasem przestaje
ufać swoim osądom,
staje się zdezorientowana, zalękniona i traci zaufanie do swojej pamięci
czy percepcji. Jeśli manipulacja jest stosowana stale i metodycznie, może w końcu doprowadzić do tego, że ofiara
zacznie kwestionować swoje
zdrowie psychiczne. W ten sposób
manipulator przejmuje nad nią całkowitą kontrolę.
grooming (wobec dorosłego) – zachowania mające na celu izolację osoby, uczynienie jej zależną, skłonną do zaufania i
bardziej podatną na agresywne zachowanie.
seksizm
– uprzedzenie lub dyskryminacja ze względu na płeć.
seksualizacja – proces, w wyniku którego wartościowanie drugiej osoby oraz siebie samego/
siebie samej
dokonywane jest przez
pryzmat atrakcyjności seksualnej, uprzedmiotowienie osoby pod względem seksualnym lub narzucanie seksualności w niewłaściwy sposób
(wg Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego).
cyberprzemoc –
wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych – komunikatorów, czatów,
stron internetowych, mediów
społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych
wiadomości, obraźliwych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć
ukazujących dziecko w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajemnic (outing) itp.
Wsparcie
Niebieska Linia – https://www.niebieskalinia.info/
procedura „Niebieskie Karty” –
jest narzędziem, którego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej, obejmuje
też współpracę przedstawicieli
różnych instytucji i podmiotów, które są zobowiązane do reagowania w przypadku uzyskania informacji o wystąpieniu przemocy domowej.
Przestępstwa motywowane seksualnie
przestępstwo kanoniczne wykorzystywania
seksualnego – kanoniczne przestępstwa wykorzystywania seksualnego
popełniane przez duchownych lub osoby konsekrowane, którymi są: zmuszanie kogoś, za pomocą
przemocy, groźby lub nadużycia
władzy, do wykonywania lub poddawania się czynnościom seksualnym; wykonywanie
czynności seksualnych z dzieckiem lub osobą bezbronną; produkcję, wystawianie,
posiadanie lub dystrybucję, w tym drogą elektroniczną, pornografii z udziałem
dzieci, a także
werbowanie lub nakłanianie dziecka lub osoby
bezbronnej do udziału w tworzeniu pornografii popełnione przez
duchownych lub osoby zakonne, o których mowa w artykule 1 §1 a) Vos Estis Lux
Mundi.
przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (art.
197-205 k.k.) –
zgwałcenie (art. 197), wykorzystanie seksualne
osoby bezradnej lub niepoczytalnej
(art. 198), seksualne wykorzystanie zależności (art. 199), seksualne
wykorzystanie dziecka (art. 200),
uwodzenie dziecka poniżej
lat 15 z wykorzystaniem systemu
teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej (art. 200a), propagowanie pedofilii (art. 200b), kazirodztwo (art. 201), pornografia (art. 202), zmuszanie do prostytucji (art.
203), czerpanie zysku z cudzego nierządu (art. 204).
Rejestr Sprawców Przestępstw na
Tle Seksualnym – rejestr obywateli polskich, którzy dopuścili się przestępstwa z pobudek seksualnych. Składa
się z Rejestru publicznego i Rejestru z dostępem ograniczonym.
https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/ rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/
Osoby dramatu
osoba pokrzywdzona – osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez
przestępstwo (art. 49 §1 k.p.k.).
osoby pokrzywdzone przemocą w
rodzinie – osoby najbliższe, inne osoby pozostające w stałym lub
przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc (art. 115 §11
Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).
skarżący – każda osoba
składająca skargę zawierającą zarzut, podejrzenie, obawę lub zgłoszenie
naruszenia prawa.
podejrzany – osoba, wobec której istnieją
podejrzenia popełnienia przestępstwa, ale nie postawiono
jeszcze zarzutów.
oskarżony
– osoba, której
postawiono zarzuty karne.
przestępca seksualny –
osoba, która przyznała się do wykorzystania seksualnego lub której
odpowiedzialność za wykorzystanie została orzeczona przez właściwy sąd i/lub
procedurę kościelną.
Zespół ds.
Prewencji i jego praca
osoba odpowiedzialna za standardy ochrony
dzieci – osoba wyznaczona przez
przełożonego danego dzieła
duszpasterskiego, danej grupy
parafialnej, np. ministrantów, sprawująca nadzór nad
prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dzieci.
osoba zaufana – osoba
wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskie- go, ciesząca
się zaufaniem i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach
dotyczących przemocy.
osoba odpowiedzialna za interwencję – zarządca placówki
(proboszcz) odpowiedzialny za podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia
przemocy.
kompetencje miękkie – umiejętności
psychospołeczne, np. komunikatywność, asertywność.
konflikt interesów – sytuacja
(postrzegana lub rzeczywista), w której powstaje
konflikt pomiędzy obowiązkami służbowymi danej osoby a jej prywatnymi
interesami, który może mieć wpływ na wykonywanie tych obowiązków. Taki konflikt zazwyczaj wiąże się z przeciwstawnymi
zasadami lub niezgodnymi życzeniami lub potrzebami i może wystąpić, gdy osoba
pełni wiele ról.
lojalność środowiskowa –
silna lojalność wobec danego środowiska, grupy ludzi, wspólnoty, instytucji,
przełożonego itp., która może przyjmować formy pozytywne, np. dochowanie tajemnicy, lub negatywne, np. niereagowanie bądź zaprzeczanie
przemocy.
dane osobowe – wszelkie
informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania
żyjącej osoby fizycznej, a także poszczególne informacje, które w połączeniu ze sobą mogą prowadzić do zidentyfikowania tożsamości danej osoby. Przykładowe dane osobowe: imię i nazwisko,
adres zamieszkania, adres e-mail
z imieniem i nazwiskiem, numer dowodu tożsamości, dane o lokalizacji, adres IP,
dane przechowywane przez szpital lub lekarza, które mogą jednoznacznie wskazywać
tożsamość danej osoby.
wniosek o wgląd w sytuację
rodziny – pismo może zostać złożone przez każdą osobę fizyczną i prawną, która chce, aby sąd zbadał aktualną sytuację
rodzinną. Wniosek nie podlega
żadnej opłacie sądowej, może być złożony w każdej chwili i w przypadku jego
odrzucenia przez sąd nie rodzi żadnych negatywnych konsekwencji wobec
wnioskodawcy.
Formy przemocy wobec dziecka
przemoc wobec dzieci –
wszelkie formy złego traktowania fizycznego i/lub emocjonalnego,
wykorzystywania seksualnego, zaniedbania lub niedbałego traktowania, wyzysku
komercyjnego lub innego, skutkujące rzeczywistą lub potencjalną szkodą dla
zdrowia, przetrwania, rozwoju lub godności dziecka w kontekście relacji odpowiedzialności,
zaufania lub siły. Dzieli się powszechnie na pięć podtypów: przemoc fizyczna,
znęcanie się emocjonalne/psychiczne, zaniedbanie, narażenie na przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne. W kontekście Kościoła katolickiego ważne jest także uznanie przemocy
duchowej za dodatkowy podtyp przemocy.
•
przemoc fizyczna to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie
zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania
ze strony rodzica
lub innej osoby odpowiedzialnej
za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc
fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową.
•
przemoc psychiczna i
emocjonalna to
powtarzająca się, niefizyczna, szkodliwa interakcja wobec dziecka, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in. niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację
z dzieckiem opartą na wrogości,
obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie
indywidualności dziecka i jego granic psychicznych.
•
zaniedbywanie dziecka to chroniczne lub
incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych/psychicznych
i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia
i/lub trudności w rozwoju.
Do zaniedbywania dochodzi
w relacji dziecka
z osobą, która
jest zobowiązana do opieki,
wychowania, troski i ochrony dziecka.
•
narażenie na przemoc w rodzinie – forma psychicznego znęcania się nad dzieckiem, w której dziecko
jest obecne – słyszy lub widzi – gdy inny członek rodziny doświadcza przemocy fizycznej,
psychicznej lub seksualnej albo widzi szkody wyrządzone osobom lub mieniu w
wyniku agresywnego zachowania członka rodziny.
•
wykorzystywanie seksualne
dziecka –
wykorzystanie seksualne dziecka to włączanie dziecka w aktywność seksualną,
której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć
i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe
rozwojowo i nie może zgodzić
się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna
z normami prawnymi
lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem
seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby
ze względu na wiek bądź stopień rozwoju
pozostają w relacji
opieki, zależności, władzy. Celem takiej aktywności jest
zaspokojenie potrzeb innej osoby (World Health Organization). Obejmuje
zachowania z kontaktem fizycznym (w tym penetracyjne) oraz bez kontaktu
fizycznego, może wtedy przybrać formę seksualizacji, robienia zdjęć lub filmów
wideo przedstawiających dzieci o charakterze jednoznacznie seksualnym,
zmuszania dzieci do oglądania czynności seksualnych lub wzięcia w nich udziału lub zmuszania dzieci do uprawiania seksu lub angażowania się w czynności seksualne z
innymi dziećmi lub dorosłymi. Obejmuje również
wyzyskiwanie seksualne dzieci,
czyli czerpanie zysku
np. z pornografii z udziałem dzieci lub prostytucji dziecięcej.
•
Grooming (wobec dziecka) – zachowania, których celem jest
przygotowanie dziecka do wykorzystywania seksualnego. Obejmuje nawiązanie
szczególnej relacji z dzieckiem, często również warunkowanie rodziców i innych
dorosłych oraz osłabienie ich czujności, aby myśleli, że relacja z dzieckiem
jest pozytywna.
przemoc rówieśnicza (agresja
rówieśnicza, bullying) – występuje, gdy dziecko doświadcza różnych
form przemocy ze strony rówieśników, bezpośrednio lub z użyciem
technologii komunikacyjnych. Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu
wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny
(powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje
przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie), relacyjną (np.
wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie),
fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie), materialną (np. kradzież, niszczenie przedmiotów) oraz elektroniczną (złośliwy SMS lub e-mail, wpis w
mediach społecznościowych, umieszczanie w Internecie zdjęć
lub filmów ośmieszających ofiarę), a także przemoc podczas
randki ze strony
chłopaka/dziewczyny.
STWORZENIE
I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA
W PARAFII
W Parafiach Greckokatolickich: 1) p.w. ………………………2) p.w. …………..,
3) p.w. …………………. został
opracowany i wprowadzony w życie wewnętrzny dokument, w którym zawarta jest polityka ochrony
przebywających tam dzieci i
osób dorosłych zgodnie
z obowiązującymi standardami wyznaczonymi zarówno
przez dokumenty państwowe (Ustawę o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych ustaw
z dn. 28 lipca 2023 r. – tzw. „Ustawa
Kamilka”), jak i wskazania
wynikające z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.
• W przygotowaniu wewnętrznego dokumentu uczestniczą zaangażowani świeccy, a także dzieci.
•
W parafii działa
Zespół ds. Prewencji
(patrz.: Standard 2).
• Polityka ochrony
dotyczy szczegółowych zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony przebywających tam dzieci i
bezbronnych dorosłych, czyli:
• rekrutacji personelu i osób zaangażowanych duszpastersko w parafii;
• bezpiecznych
relacji pomiędzy dorosłymi zatrudnionymi i pomagającymi duszpastersko w parafii
a dziećmi i bezbronnymi dorosłymi;
• bezpiecznych relacji pomiędzy rówieśnikami;
• bezpiecznego korzystania z Internetu
i mediów elektronicznych;
• zasady ochrony
wizerunku i danych osobowych;
• sposobu reagowania w parafii na przypadki podejrzenia,
że dziecko doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej czy seksualnej i zasad prowadzenia rejestru interwencji (Załącznik
3);
• pomocy osobom pokrzywdzonym.
• Standardy ochrony
są dostępne w parafii i podane do publicznej wiadomości (na stronie internetowej oraz
wywieszone np. w gablocie parafialnej).
WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW,
OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI
W PARAFII
1.
Obowiązki proboszcza (Załączniki 1 i 2)
• Do obowiązków proboszcza należy
wdrażanie w życie
standardów ochrony przed przemocą.
• Za niezastosowanie się do standardów odpowiedzialność personalnie ponosi proboszcz parafii, również wobec prawa.
• O każdej osobie
zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze związanym z
wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez
dzieci, lub z opieką nad dziećmi proboszcz uzyskuje dane z Rejestru
Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (https://arch-bip.ms.gov.
pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).
• Dodatkowo, przed nawiązaniem
stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności (np.
wolontariackiej) związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, świadczeniem
porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad
nimi proboszcz ma obowiązek uzyskania od tej osoby
informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdz.
XIX k.k. (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu)
i XXV k.k. (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości) oraz w
zakresie art. 189a k.k. (handel ludźmi), art. 207 k.k. (znęcanie się nad osobą
najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności) oraz przestępstw z ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii.
• Jeśli parafia zatrudnia
firmy z zewnątrz lub udostępnia pomieszczenia podmiotom zewnętrznym, a ich
działalność nie obejmuje kontaktu z dziećmi jw., należy po pierwsze: zadbać o
to, aby dzieci faktycznie nie przebywały same w obecności osób z zewnątrz, po drugie wskazane
jest, aby osoby te lub zarządcę podmiotu
zewnętrznego zapoznać z standardami ochrony dzieci i przyjąć od nich
oświadczenie z Załącznika 2.
• Proboszcz parafii powołuje
Zespół ds. Prewencji. W jego skład wchodzą: osoba odpowiedzialna za standardy ochrony
dzieci, osoba zaufana
oraz osoba odpowiedzialna za interwencję.
• Osoba odpowiedzialna za standardy troszczy się o
to, aby standardy były w parafii znane, wdrażane
i przestrzegane. Każda odrębna grupa parafialna, np. ministranci, może wyznaczyć
własną taką osobę.
• Osoba zaufania powołana
jest do przyjmowania zgłoszeń w przypadku
naruszenia standardów lub zaistnienia incydentów przemocy. Musi to być osoba faktycznie budząca zaufanie,
odpowiednio przygotowana oraz posiadająca tzw. kompetencje miękkie, predysponujące
ją do kontaktu z osobami skrzywdzonymi. Nie może ona na własną rękę podejmować
działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji zgłaszanych faktów. Współpracuje
ściśle z osobą odpowiedzialną za interwencję. Osoby te zobowiązane są do zachowania poufności (Załącznik 4).
• Z zasady osobą odpowiedzialną za interwencję w przypadku podejrzenia lub zaistnienia
przemocy jest zarządca placówki, czyli w tym wypadku proboszcz parafii, może on
jednak delegować do tego zadania kompetentną osobę.
Osoby powyższe tworzą wraz z proboszczem Zespół ds. Prewencji i ściśle
z sobą współpracują. Wskazane jest, aby były to świeckie osoby cieszące się
zaufaniem, odpowiednio przeszkolone i kompetentne (patrz: Standard 8), które będą wiedziały, jakie działania w danej sytuacji
są stosowne i konieczne. Nie mogą to być osoby uwikłane
w lojalność środowiskową lub w konflikcie interesów.
W sytuacji, gdy nie ma możliwości powołania całego zespołu, należy
powołać przy- najmniej jedną osobę, która będzie łączyła powyższe funkcje.
Zespół ten współpracuje również z osobami odpowiedzialnymi w
diecezji/zgromadzeniu za prewencję oraz z delegatką/delegatem ds. ochrony
dzieci i młodzieży.
• Wszelka działalność dotycząca ochrony oraz interwencji i pomocy musi być dokumentowana. Wpisów w rejestrze
zdarzeń dokonują osoby bezpośrednio zaangażowane w daną aktywność (zazwyczaj
osoba zaufana oraz/lub osoba odpowiedzialna za interwencję), ale za bezpieczne
przechowywanie notatek odpowiedzialny jest proboszcz. Rejestr (Załącznik nr 3) prowadzi się zgodnie z
zasadami ochrony danych wrażliwych. Notatką
taką posługujemy się w działaniach interwencyjnych (np. przy zgłoszeniu do prokuratury).
2.
Obowiązki duszpasterzy dzieci
Duszpasterze dzieci powinni:
• czuwać nad własną dojrzałością emocjonalną, psychiczną, duchową;
• starać się o dobór żywo
wierzących, rzetelnych, zweryfikowanych i odpowiednio przeszkolonych osób do
pełnienia funkcji animatorów, wychowawców itd.;
• wspierać dzieci w ich
rozwoju ku dojrzałości;
• dbać o respektowanie zasad kultury (wobec
dzieci i między
nimi);
• czuwać nad równym traktowaniem wszystkich dzieci, z uwzględnieniem ich szczególnych potrzeb i osobistych
uwarunkowań;
• dbać o przestrzeganie prawa
do nienaruszalności cielesnej i prywatności;
• organizować działania
duszpasterskie w miejscach bezpiecznych;
• utrzymywać możliwie
żywy i transparentny kontakt z rodzicami dzieci;
• dbać o przestrzeganie zasad prywatności i ochrony wizerunku
oraz danych osobowych dzieci (Załącznik 5).
SPOSÓB REAGOWANIA
NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE
ZACHOWANIA
• W przypadkach przemocy fizycznej
bądź seksualnej, gdy sprawcą jest osoba dorosła
lub dziecko, należy zgłosić ten fakt zgodnie
z prawem do organów ścigania
lub/ oraz do delegata właściwej instytucji kościelnej.
• Gdy sprawa dotyczy
niewłaściwego zachowania osób świeckich zatrudnionych w parafii bądź wolontariuszy, sprawę należy zbadać i podjąć adekwatne kroki w
zależności od tego,
czego dotyczyło to zachowanie. Każdorazowo należy podjąć z tą
osobą rozmowę i jeśli zajdzie taka potrzeba, to okresowo lub stale wycofać ją z pracy duszpasterskiej.
• Jeśli niewłaściwe zachowanie
dotyczy dziecka, należy o tym zawiadomić jego rodziców i wraz z nimi podjąć
odpowiednie działania.
• Jeśli sprawa dotyczy
niewłaściwych zachowań dzieci wobec siebie nawzajem, należy niezwłocznie zawiadomić rodziców dzieci
i wraz z nimi podjąć
odpowiednie działania.
• Osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń współpracuje z proboszczem
i delegatem diecezjalnym i/lub zakonnym.
• Każda informacja o
niewłaściwym zachowaniu powinna być traktowana poważ- nie, gdyż jest działaniem
prewencyjnym.
• Jeśli jakakolwiek osoba
dorosła zaangażowana w pracę duszpasterską w parafii dowie się od dziecka,
że doświadcza ono przemocy, automatycznie ma obowiązek
zastosowania się do art. 304 k.p.k. mówiącego o tym, że każdy, kto dowie się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek
zawiadomić o tym prokuratora lub policję.
ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM
• Każda osoba, która mówi o doświadczanej
przez siebie krzywdzie, winna zostać przyjęta z szacunkiem i uważnie
wysłuchana.
• Osoba skrzywdzona powinna otrzymać
informację o możliwych
formach pomocy, z której może
skorzystać na terenie parafii lub poza nią.
• W sytuacji, gdy osoba
wskazana jako sprawca jest kapłanem lub inną osobą za- angażowaną w parafii,
należy jak najszybciej zapewnić bezpieczeństwo osobie skrzywdzonej (np. przez
niedopuszczanie do niej osoby wskazanej lub podejrzanej o krzywdę). Następnie
należy jej udzielić
pomocy, jakiej potrzebuje. Osoby poszkodowane nie
powinny być obarczane kosztami udzielanej im pomocy.
• Troska duszpasterska wobec
osoby skrzywdzonej i jej bliskich polega przede wszystkim na życzliwym
wysłuchaniu i pomocy w odbudowaniu jej więzi z Bogiem
i zaufania do Kościoła. Organizowana jest w porozumieniu z diecezjalnym duszpasterzem ds. pomocy duchowej osobom
skrzywdzonym.
• Jeśli osoba skrzywdzona należała do jakiejś grupy parafialnej, również inni uczestnicy tej grupy powinni otrzymać pomoc duszpasterską i ewentualnie psychologiczną.
• Jeśli osobą skrzywdzoną jest
dziecko, pomoc powinna otrzymać również jego rodzina.
• Parafianie powinni być we
właściwy sposób poinformowani o tym, co się wydarzyło, oraz otrzymać stosowną
pomoc. Należy przy tym zachować
zasadę ochrony dobrego imienia
osoby skrzywdzonej.
• Jeśli zgłoszenie dotyczy
przestępstwa określonego w prawie karnym i/lub kanonicznym, osoba przyjmująca
zgłoszenie postępuje zgodnie z procedurami zawartymi w Wytycznych KEP.
• Jeśli zgłoszenie dotyczy innej krzywdy czy niewłaściwego zachowania, osoba zgłaszająca
otrzymuje informację o podjętych w sprawie krokach.
• Wszelkie działania i
uzyskane informacje objęte są zasadą poufności, ale osoby skrzywdzonej nie
wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.
SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE
SEKSUALNE I PRZEMOC
• Do parafii mogą należeć
osoby, które są oskarżone o różne przestępstwa bądź mają wyrok w zawieszeniu,
lub też wróciły do środowiska po odbytym wyroku. Nie powinny one pracować z
dziećmi, natomiast powinny zostać objęte pomocą duszpasterską.
• W sytuacji, gdy podejrzanym lub oskarżonym jest dziecko, należy
współpracować z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi
w takim zakresie, w jakim
jest to możliwe i potrzebne. Ich również dobrze
jest otoczyć opieką duszpasterską.
• W sytuacji, gdy osobą
podejrzaną lub oskarżoną jest kapłan lub osoba konsekrowana, należy zastosować się do wskazań
uzyskanych od biskupa
miejsca lub przełożonych. W sytuacji, gdy podejrzenie
lub oskarżenie dotyczy proboszcza, osoba odpowiedzialna w parafii za
interwencję zgłasza sprawę bezpośrednio do diecezjalnego lub zakonnego delegata
ds. ochrony dzieci i młodzieży. Wobec takiej osoby powzięte zostają kroki
przewidziane przez Wytyczne KEP.
• Gdy osobą podejrzaną lub
oskarżoną jest świecki pracownik lub wolontariusz parafialny, należy odsunąć
taką osobę od podejmowanej pracy związanej z kontaktem z dziećmi na czas
wyjaśnienia sprawy lub do czasu decyzji prokuratury oraz objąć ją stosowną
opieką (psychologiczną, duszpasterską).
• W procesie wyjaśniania
sprawy oraz w podawaniu informacji należy również zadbać o zachowanie ochrony
dobrego imienia domniemanego sprawcy.
• W przypadku zaistnienia fałszywego oskarżenia, jeśli zarzuty
nie zostaną potwierdzone, a oskarżenie znane było
osobom postronnym, należy przekazać im informację o niewinności oskarżonego w
formie komunikatu biskupa miejsca.
ZASADY CHRONIĄCE W OBSZARZE PARAFIALNYM
6.1.
Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań)
Dzieckiem
jest osoba, która nie ukończyła 18. roku życia. Dziecko, rozwijając się, konstytuuje siebie
jako osobę. Potrzebuje do tego opieki,
troski, serdeczności, kształcenia i wychowania. Dzieje się to w
rodzinie, ale również poprzez relacje z autorytetami oraz wartościami
przekazywanymi w środowisku rówieśniczym i wychowawczym. Wszelkie oddziaływanie
wychowawcze zawsze musi się dokonywać z poszanowaniem woli rodziców bądź
prawnych opiekunów.
Wprawdzie niemożliwe jest stworzenie wyczerpującej listy zachowań
niepożądanych, ani też wskazanie precyzyjnych granic wszystkich zachowań,
należy jednak kierować się poniższymi wskazówkami oraz
roztropnością i wrażliwością ewangeliczną.
Zasady te dotyczą nie tylko relacji dorosły – dziecko, ale również
relacji pomiędzy dziećmi (Załącznik
5).
6.1.1.
Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim
• Wszystkie spotkania
z dziećmi na terenie parafii
powinny być organizowane w miejscach oficjalnych,
ogólnodostępnych i do tego przygotowanych.
• Nie można przebywać z
dzieckiem sam na sam w warunkach odizolowanych. Jeżeli dobro dziecka wymaga
indywidualnego spotkania, nie może się ono odbywać w sekrecie (zalecane
powiadomienie rodziców lub przełożonego) i w warunkach odizolowanych. Osoba przeprowadzająca spotkanie powinna zatroszczyć się o transparentność (np. przeszklone lub uchylone drzwi pomieszczenia,
które nie mogą być zamknięte na klucz, obecność
innych osób w bezpośrednim pobliżu,
powiadomienie innych osób o spotkaniu
itp.). Indywidualnych spotkań
z dziećmi nie wolno w nieroztropny sposób mnożyć
ani przedłużać. Spotkania takie nie powinny odbywać się w późnych godzinach
wieczornych (po godz. 20.00 lub nocą).
• Dzieci nie mogą przebywać w
parafialnych pomieszczeniach mieszkalnych bez opieki rodzica lub opiekuna
prawnego (z wyjątkiem zabaw rówieśniczych dzieci księży i ich kolegów/koleżanek).
Nie powinny też towarzyszyć duszpasterzom w miejscach lub w sprawach
niezwiązanych ze sprawowaniem posługi lub formacją.
• Dzieci powinny
zawsze pozostawać pod opieką osoby
dorosłej. Podczas pełnienia funkcji wychowawczych
opiekunowie nie mogą pozostawać pod wpływem alkoholu lub substancji
psychoaktywnych ani przyjmować ich w obecności dzieci.
• Dzieci na terenie parafii
nie mogą przebywać
pod wyłączną opieką innego dziecka, chyba że inaczej stanowią
regulaminy religijnych ruchów duszpasterstwa poza- parafialnego, np. Ruchu
Światło-Życie, KSM, w tym wypadku stosuje się standardy opracowane przez te grupy. Osoby te powinny
być odpowiednio uformowane, przygotowane i pełnić posługę
pod okiem dorosłych.
• Jeśli spotkania formacyjne, np. przygotowanie do bierzmowania, odbywają
się w domach wybranych rodzin, również muszą być przeprowadzane w
grupie, nigdy indywidualnie.
• Zakazuje się przewożenia
dzieci prywatnymi samochodami, zwłaszcza w pojedynkę, bez wiedzy i wyraźnej
zgody rodziców lub opiekunów prawnych.
• Niestosowne jest skracanie
dystansu przez przechodzenie na „ty” osoby dorosłej z dzieckiem.
• W prywatne życie dziecka
wolno ingerować tylko w takim wymiarze, w jakim wymaga tego konkretny problem.
• W przypadku konieczności
podjęcia rozmów na temat seksualności należy wykazać się delikatnością i roztropnie rozeznać,
czy takiej rozmowy
nie powinien przeprowadzić specjalista.
• W obecności dzieci nie wolno
wypowiadać treści i żartów o podtekście seksualnym. Zabronione jest
prezentowanie dzieciom treści obscenicznych, erotycznych, pornograficznych lub
mających podtekst seksualny, zawierających sceny brutalnej przemocy
bądź nieodpowiednich do wieku i wrażliwości odbiorców w jakikolwiek sposób
i za pomocą jakiegokolwiek urządzenia.
• Niedozwolone jest stosowanie przemocy fizycznej oraz psychicznej, takiej jak: poniżanie, upokarzanie,
ośmieszanie, dokuczanie, szykanowane, znęcanie
się itp., zarówno w bezpośrednich kontaktach, jak i za pośrednictwem mediów społecznościowych.
• Niedopuszczalne są
wszelkiego rodzaju nadużycia duchowe (w obszarze spowiedzi, poradnictwa itp.).
• Każdy przypadek przemocy
fizycznej, psychicznej (emocjonalnej) czy seksualnej pomiędzy dziećmi wymaga
natychmiastowej reakcji ze strony opiekunów.
• Nie wolno dotykać dzieci
wbrew ich woli ani w sposób nieadekwatny do relacji duszpasterskich lub
wychowawczych.
Zachowania niedozwolone:
• wszelkie formy okazywania niechcianej czułości;
• dotykanie piersi,
pośladków, genitaliów i ich okolic (choćby przez bieliznę lub odzież);
• pocałunki;
• mocne i zamykające uściski,
uniemożliwiające przerwanie kontaktu;
• klepanie po pośladkach,
udach, kolanach, głowie;
• łaskotanie lub mocowanie się w dużej
bliskości cielesnej;
• masaże;
• sadzanie na kolanach;
• kładzenie się lub
spanie obok;
• ocieranie się;
• seksualizacja i seksizm;
• różne formy poniżania oraz mobbing;
• używanie wulgaryzmów.
Zachowania właściwe w naszym kręgu kulturowym:
• uścisk dłoni lub delikatne
objęcie, przytulenie, pocałunki w policzek;
• delikatne poklepanie po
ramionach lub plecach jako wyraz akceptacji wsparcia, pocieszenia;
• dotyk ramion, rąk czy barku jako wyraz bliskości;
• trzymanie się za ręce w czasie
np. zabawy lub dla uspokojenia wzburzenia emocjonalnego;
• trzymanie za ręce dzieci w
czasie spaceru;
• siadanie w pobliżu małych dzieci;
• podnoszenie lub trzymanie
na rękach dzieci do ok. 3. roku życia;
• przytulanie i branie na kolana małych
dzieci za zgodą
ich rodziców i najlepiej w ich
obecności;
• dzieciom nie wolno robić
zdjęć lub filmować bez ich zgody. Nie wolno upubliczniać zdjęć, filmów z udziałem dzieci bez pisemnej
zgody ich rodziców
lub opiekunów prawnych,
z wyjątkiem zdjęć dużych grup w miejscach publicznych w związku z informowaniem o wydarzeniach;
• zabrania się częstowania
dzieci tytoniem, alkoholem i innymi substancjami psychoaktywnymi, posiadania
środków niedozwolonych przez prawo. Nie wolno również tolerować ich posiadania
oraz zażywania przez dzieci.
Zasady ochrony dotyczące wyjazdów
Zachęca się do pełnej
transparentności w organizowaniu spotkań z dziećmi.
Na początku roku formacyjnego
w parafii należy:
• zapoznać rodziców lub opiekunów
prawnych dzieci z harmonogramem prowadzonych spotkań;
• zadbać o wyrażenie przez nich zgody w formie
pisemnej na udział
w spotkaniach;
• ustalić zasady
odbioru dzieci;
• ustalić zasady
komunikacji elektronicznej z dziećmi;
•
wszystkie formy zorganizowanego czasu, a w sposób szczególny wypoczynku
dzieci powinny być realizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;
• na wyjazdy grupowe należy
uzyskać pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych, po uprzednim zapoznaniu
ich z ramowym planem działania i zasadami jego organizacji (regulaminem).
Podczas wyjazdu rodzice lub opiekunowie prawni mają prawo do kontaktu ze swoim
dzieckiem oraz z jego opiekunem;
• podczas wyjazdów
parafialnych opiekunowie nie powinni nocować
w tym samym pomieszczeniu co podopieczni. W sytuacji szczególnej,
wymagającej od opiekuna pozostania w nocy w pomieszczeniu z wychowankiem,
powinien on o tym fakcie zawiadomić inną osobę
dorosłą, kierownika wyjazdu
oraz, jeśli to możliwe, rodzica lub opiekuna prawnego wychowanka.
Jeśli wyjazd przewiduje noclegi zbiorowe, organizator zawiera informację na ten
temat w regulaminie. Szczególnie zadbać należy o ochronę dzieci w toaletach,
łazienkach, przebieralniach czy szatniach.
Zasady ochrony
dotyczące kontaktów przez media oraz udostępniania z Internetu
• Parafie, które zapewniają
dzieciom dostęp do Internetu, powinny wdrożyć środki bezpieczeństwa
uniemożliwiające dostęp do treści stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego
rozwoju. Na urządzeniach umożliwiających dostęp do Internetu powinno być
zainstalowane i aktualizowane oprogramowanie filtrujące treści, zaś korzystanie
z Internetu powinno być monitorowane przez wyznaczoną osobę przynajmniej w
sposób umożliwiający ustalenie, kto, kiedy i z jakich treści korzystał (np. indywidualne konta dla wszystkich użytkowników). Szczegółowe zasady korzystania z Internetu powinny być
zawarte w stosownym regulaminie.
6.2.
Zasady chroniące dotyczące wszystkich, również dorosłych
• Sakrament pokuty i pojednania, a także spotkania
związane z towarzyszeniem duchowym powinny odbywać się w miejscach do tego wyznaczonych (konfesjonał lub miejsce
osobne, ale widoczne). Jeśli nie można zachować tej zasady (np. w czasie
wakacji, pielgrzymki czy przy spowiedzi osoby chorej czy z niepełnosprawnością), należy zadbać o to,
by spowiednik i penitent byli dostępni (drzwi pomieszczenia nie mogą być
zamknięte na klucz) lub widoczni dla innych osób (np. przeszklenia w drzwiach,
uchylone drzwi do pomieszczenia). Niedopuszczalne jest spowiadanie lub tzw.
rozmowy duchowe w pokojach prywatnych.
• Podczas Mszy świętych o
uzdrowienie połączonych z modlitwą wstawienniczą należy zadbać o to, aby modlitwa
taka odbywała się przy głównym
ołtarzu, w miejscach godnych, widocznych,
centralnych, a nie w różnych „zaułkach”, przyciemnionych pomieszczeniach itp.
• Zaleca się, aby odwiedziny chorych (dotyczy księży oraz szafarzy
i wolontariuszy) odbywały się w obecności osoby trzeciej (kogoś
z rodziny, z sąsiedztwa, osoby
posługującej w parafii).
• Do udziału w wizytach
duszpasterskich (kolęda) należy zapraszać tylko takie osoby (służba liturgiczną,
kościelny), które wykazują się odpowiednią dojrzałością np. w obszarze
zachowania dyskrecji.
• Zobowiązania i obietnice
księdza, pracownika lub osoby posługującej w parafii, zwłaszcza te, za które
uiszczono wynagrodzenie, powinny być udokumentowane w formie pisemnej, a kopia
przekazana beneficjentowi.
EDUKACJA
DZIECI ORAZ OSÓB BEZBRONNYCH W OCHRONIE
SWOICH GRANIC
„Edukacja to szczepionka na przemoc” przekonywał Edward James Olmos.
Zapobiega- nie sytuacjom sprzyjającym wykorzystaniu odbywa się również
poprzez kształtowanie świadomości dzieci. W parafii istnieje możliwość zadbania
o taką edukację. Szkolenia, np. w konwencji warsztatów, powinny prowadzić osoby
odpowiednio do tego przy- gotowane. Powinny one obejmować formację dzieci do
reagowania poprzez asertywne zachowanie oraz informowanie odpowiednich osób
dorosłych w sytuacjach, w których są świadkami lub doświadczają od dorosłych albo innych dzieci
jakiejkolwiek krzywdy
(fizycznej, seksualnej, słownej, emocjonalnej itd.), takiej jak np.:
• pozostawianie dzieci bez opieki;
• okazywanie niechcianej czułości;
• próby nawiązywania kontaktu w miejscach odosobnionych;
• epatowanie nagością
oraz zapraszanie, zwłaszcza indywidualnie, do miejsc
takich jak np. sauna;
• przekraczanie granic
nienaruszalności cielesnej;
• zbyt intensywne dążenie do osobistego kontaktu;
• infantylne zachowania opiekunów;
• prowokacja i wciąganie w
sytuacje dwuznaczne;
• prezentowanie nieodpowiednich i wulgarnych treści (zwłaszcza materiałów o charakterze erotycznym,
pornograficznym, obrazujących przemoc lub w inny sposób przyczyniających się do
dyskomfortu);
• nadmierne i indywidualne
obdarowywanie prezentami i inne formy faworyzowania;
• brak empatii i wrażliwości na potrzeby dzieci;
• proponowanie, używanie
alkoholu lub środków psychoaktywnych itp. lub bycie pod ich wpływem.
SZKOLENIE
I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ PROFILAKTYKĄ
Ochrona przed
krzywdzeniem wpisana jest w misję Kościoła katolickiego powierzoną mu przez
Pana. Dlatego każdy
– przełożony w Kościele, osoby
uczestniczące w jego misji
przez pracę i zaangażowanie duszpasterskie czy pracę z dziećmi i osobami
bezbronny- mi – powinien posiadać potrzebną wiedzę na temat ochrony dzieci i
osób bezbronnych przed przemocą i dzielić się nią z rodzicami i dziećmi.
Zakres szkoleń w temacie ochrony dzieci i osób bezbronnych oraz kto je prowadzi
1.
Wszyscy pracownicy i wolontariusze w parafii otrzymują
potrzebną im wiedzę o
standardach przyjętych i obowiązujących w parafii kodeksie
zachowań, proce- durach związanych z interwencją i zgłoszeniem. Szkolenie może prowadzić osoba odpowiedzialna w parafii za
prewencję.
2. Pracownicy i wolontariusze pełniący
funkcje wychowawcze lub formacyjne dodatkowo otrzymują potrzebną wiedzę
dotyczącą:
• rodzajów przemocy
(w tym przemocy rówieśniczej);
• rozpoznawania oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego);
• strategii działania
sprawców przemocy (w tym przemocy
seksualnej);
• rozmowy z dzieckiem/nastolatkiem/osobą bezbronną na temat krzywdy;
• rozmowy z dorosłymi (gdy ktoś pracuje z grupą dorosłych) dotyczącą przemocy;
• zagrożeń i ochrony przed szkodliwymi treściami w Internecie;
• innych zaleceń
obowiązujących w danej placówce/miejscu duszpasterskim.
3. Każda osoba pracująca z
dziećmi i osobami bezbronnymi powinna otrzymać zaświadczenie o udziale w
szkoleniu.
4.
Każda osoba pracująca z dziećmi i osobami bezbronnymi co dwa lata
uczestniczy w jednodniowym szkoleniu
z zakresu prewencji. Treść tych szkoleń
przygotowana jest przez osobę odpowiedzialną w diecezji/zakonie za
prewencję.
5. Szkolenia prowadzą
odpowiednio przygotowane oraz kompetentne w dziedzinie ochrony dzieci i osób
bezbronnych osoby, które są delegowane przez
diecezję/ zakon do pełnienia takich zadań.
6. Osoby odpowiedzialne za
prewencję w parafii poza wiedzą z pkt 1 i 2 powinny mieć także wiedzę na temat:
•
budowania systemu prewencji zgodnego z wymogami Kościoła i ustaw państwowych
(obecnie tzw. „Ustawa Kamilka” i Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich na lata 2023-2026 oraz
Wytyczne KEP, dokument prewencji KEP);
•
podstawowych procedur prawnych (kanonicznych i przewidzianych przez
Kodeks karny);
•
czynników ryzyka i czynników ochronnych;
•
funkcjonowania w środowisku lokalnym placówek pomocowych;
•
procedur ustalonych dla danej parafii.
7.
Za szkolenie tych osób odpowiada osoba odpowiedzialna za prewencję w
danej diecezji/zakonie. Na szkolenie zaprasza osoby posiadające kompetencje
potwierdzone odpowiednim dokumentem.
8. Osoby odpowiedzialne za prewencję
w danej parafii uczestniczą raz w roku w spotkaniu odpowiedzialnych za prewencję w
danej diecezji.
ZAPEWNIENIE JAKOŚCI I CIĄGŁOŚCI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE
PREWENCJI
• Dokument zawierający
standardy ochrony dzieci i osób bezbronnych w parafii aktualizowany jest co dwa
lata.
• Ewaluacja dokumentu
dokonywana jest w danej placówce przez osobę odpowiedzialną za prewencję we
współpracy z proboszczem i osobami wyznaczonymi przez proboszcza, a następnie konsultowana z osobami
zaangażowanymi w duszpasterstwo parafialne. Następnie jest
zatwierdzana przez osobę odpowiedzialną w diecezji za prewencję.
OŚWIADCZENIE O KRAJACH ZAMIESZKANIA W CIĄGU OSTATNICH 20 LAT, INNYCH NIŻ RZECZYPOSPOLITA POLSKA
OŚWIADCZENIE
w trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t.j. Dz.U. 2023 poz. 1304 z
późn. zm.)
Ja, niżej podpisany/a,
oświadczam, że:
1. Posiadam obywatelstwo innego państwa niż Rzeczypospolita Polska:
tak/nie*.
2. Jeśli odpowiedz brzmi „tak”,
to proszę wpisać
państwo………………………………..
3. W ciągu ostatnich 20 lat zamieszkiwałem/nie zamieszkiwałem w innych państwach*.
4. Proszę wpisać państwo/państwa:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
5. Do oświadczenia załączam informację z rejestru karnego
tego/tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej
lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi: tak/nie*.
6. Do oświadczenia załączam
informację z rejestru karnego tego/tych państw, gdyż państwo to nie przewiduje
wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej
związanej z kontaktami z dziećmi: tak/nie*.
7.
Oświadczam, że prawo państwa.................................................................. nie przewiduje sporządzenia informacji z
rejestru karnego: tak/nie*.
8. Oświadczam, że w państwie
……………………………. nie prowadzi się rejestru karnego: tak/nie*.
9. Oświadczam, że nie byłem prawomocnie skazany
w państwie………………… za czyny
zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu
karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego
oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
oraz nie wydano wobec mnie innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż
dopuściłem się takich czynów zabronionych, oraz nie ma obowiązku wynikającego z
orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu
zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub
określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem,
leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją
innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad nimi.
10. Oświadczam, że jestem
świadomy, że składając ww. oświadczenia, podlegam odpowiedzialności karnej
w trybie art. 233 Kodeksu
karnego, to jest odpowiedzialności
karnej za złożenie fałszywego oświadczenia**.
…………………………………. ……………………………………………. miejscowość, data imię
i nazwisko (czytelny podpis)
* niepotrzebne skreślić
** art. 233 k.k. [fałszywe zeznania]
§ 1. Kto, składając
zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowa- niu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę,
podlega karze pozbawie- nia wolności od 6 miesięcy do
lat 8.
§
1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę
z obawy przed odpo- wiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego
najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§
2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w
zakresie swoich upraw- nień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej
za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
§
3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie,
nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie
mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności
od roku do lat 10.
§
4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na
istotną szkodę interes pu- bliczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat
3.
§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet
odstąpić od jej wymierzenia,
jeżeli:
1) fałszywe
zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących
mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie,
opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastą-
pi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe
oświadczenie, jeżeli
przepis ustawy przewiduje
możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ Z POLITYKĄ OCHRONY DZIECI I ZOBOWIĄZANIU DO JEJ PRZESTRZEGANIA
OŚWIADCZENIE
w trybie art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. 2023 poz. 1304 z późn.
zm.)
Ja, niżej podpisana/y,
oświadczam, że:
Zapoznałam/zapoznałem się z
treścią dokumentu pn. „Standardy ochrony dzieci” obowiązującego w (tu nazwa placówki) …………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………… ……………………………………………… miejscowość, data imię
i nazwisko (czytelny podpis)
ZASADY SPORZĄDZANIA NOTATKI DOTYCZĄCEJ ZDARZENIA
•
Zapisz dokładną datę i godzinę,
kiedy incydent został
zgłoszony.
• Podaj imię i nazwisko
dziecka, wiek, adres zamieszkania (jeśli dostępny), szkołę oraz wszelkie inne
istotne informacje.
• Opisz dokładnie to, co
zostało zgłoszone, włączając miejsce, czas i wszelkie istotne szczegóły
zdarzenia (możesz zacytować zwroty użyte przez dziecko lub inną osobę
zawiadamiającą).
• Jeśli istnieją, uwzględnij
dane wszelkich świadków incydentu, w tym ich imiona, nazwiska, adresy i numery
telefonów kontaktowych. Mogą to być również osoby, którym dziecko wcześniej
zgłaszało przemoc.
• Opisz kroki, które podjęto w
odpowiedzi na zgłoszenie, w tym komunikację z organami ścigania,
rodzicem/rodzicami/opiekunem/opiekunami, działania w celu zapewnienia
bezpieczeństwa dziecku itp.
• Wymień wszelkie
instytucje lub osoby, z którymi
został nawiązany kontakt w związku z incydentem.
Uwaga
W notatce
wpisujemy tylko te informacje, które znamy ze zgłoszenia. Notatkę sporządzają
osoby bezpośrednio zaangażowane w daną sytuację, najczęściej będzie to osoba
zaufania wraz z osobą odpowiedzialną za interwencję. Pod notatką podpisuje się
również proboszcz! Notatką
taką posługujemy się w działaniach interwencyjnych (np. przy zgłoszeniu do delegata ds. ochrony dzieci
i młodzieży, do prokuratury itp.).
Notatka lub jej kopia
przechowywana jest w dokumentacji parafialnej.
Jeśli w
notatce znajdują się dane osobowe, proboszcz staje się automatycznie ich administratorem
i stosuje się do przepisów RODO. Osoba sporządzająca notatkę informuje o dobrowolności podania danych osobowych
(imię nazwisko, dane do kontaktu).
NOTATKA SŁUŻBOWA
Z PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA PRZEMOCY
Data i czas zgłoszenia |
|
Imię i nazwisko osoby zgłaszającej (nr tel., e-mail do kontaktu) |
|
Imię i nazwisko osoby skrzywdzonej (nr tel., e-mail do kontaktu) |
|
Imię i nazwisko osoby stosującej przemoc (nr tel., e-mail do kontaktu) |
|
Forma krzywdzenia, miejsce, okoliczności towarzyszące |
|
Świadkowie |
|
||
Forma podjętej interwencji (zakreślić właściwe) |
Zawiadomie- nie o
podejrze- niu popełnienia przestępstwa (art. 304 k.p.k.) |
Wniosek o wgląd w sytuację dziecka/ rodziny |
Inny rodzaj inter- wencji (jaki?) |
Dane organu/ placówek/ osób/ instytucji, do których
zgłoszono interwen- cję i z którymi się kontaktowano |
|
|
…………………………………. ………………………………….…………………. miejscowość, data czytelne
podpisy osób uczestniczących
w przyjmowaniu zgłoszenia
OŚWIADCZENIE O ZACHOWANIU POUFNOŚCI INFORMACJI POWZIĘTYCH W PROCESIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE KRZYWDZENIA DZIECKA
ORAZ PRZETWARZANYCH DANYCH
OSOBOWYCH
OŚWIADCZENIE
Niniejszym oświadczam, że znana jest mi treść przepisu
art. 241 § 1 – § 3 k.k.*
i wynikające z niego zakazy:
1.
rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione
w postępowaniu sądowym;
2. rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy
sądowej prowadzonej z wyłączeniem
jawności;
3.
rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania prowadzonego na
pod- stawie przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Oświadczam, że znane
są mi zasady bezpiecznego przetwarzania danych osobowych w
ramach polityki RODO.
Zobowiązuję się do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, które
zostały mi ujawnione w procedurze interwencyjnej w związku ze zgłoszeniem
przemocy wobec dziecka, zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
na szkodę dziecka lub podjęciem innych działań w celu ochrony dziecka.
…………………………………. ………………………………………………. miejscowość, data imię
i nazwisko (czytelny podpis)
* art. 241
[rozpowszechnianie wiadomości]
§
1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania
przygotowawczego, zanim zostały ujawnione
w postępowaniu sądowym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega,
kto rozpowszechnia publicznie wiadomości z rozprawy
sądowej prowadzonej z
wyłączeniem jawności.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega, kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania prowadzonego na podstawie
przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich.
ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI POMIĘDZY DZIEĆMI
Parafia Greckokatolicka 1)
p.w. …………… 2) p.w. ……………….. 3) ………… jest miejscem zapewniającym bezpieczeństwo dzieciom
także w grupie rówieśniczej. Kierując
się wartościami wypływającymi z Ewangelii, staramy
się wpoić naszym parafianom postawę szacunku wobec każdego człowieka – dzieci i
dorosłych. Pragniemy, by w relacjach międzyludzkich bliska była im ewangeliczna zasada:
„Wszystko więc, co chcielibyście, żeby wam ludzie
czynili, i wy im czyńcie” (Mt 7,12a).
Zasady bezpiecznych relacji między dziećmi poznali wszyscy pracownicy
i współ- pracownicy parafii, dzięki czemu mogą oni umiejętnie i adekwatnie do
zaistniałej sytuacji reagować na każde niewłaściwe zachowanie czy przemoc.
Również dzieci powinny przestrzegać poniższego kodeksu podczas spotkań
w parafii i poza nią, w kontakcie bezpośrednim i wirtualnym.
Kodeks zachowań został opracowany z udziałem dzieci. Ewaluacja i
weryfikacja zasad bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi odbywać się będzie co
dwa lata, a także po każdej sytuacji kryzysowej, jeśli w parafii podjęta
zostanie interwencja z powodu krzywdzenia rówieśniczego. Zmiana treści zasad
bezpiecznych relacji między dziećmi jest możliwa w każdym momencie na ich
wniosek i z ich udziałem.
1.
Równe traktowanie i szacunek dla każdej osoby
•
Traktuj innych tak, jak chcesz,
aby inni traktowali Ciebie.
• Pamiętaj, że każda osoba
jest kimś wyjątkowym i szczególnie obdarowanym przez Boga. Należą się jej szacunek i troska o jej dobro.
• Bądź tolerancyjny – szanuj
odmienny wygląd, przekonania, poglądy i cechy koleżanek/kolegów.
• Pamiętaj, że przez różnorodność wzajemnie się ubogacamy.
• Masz prawo do zabawy i
relacji z każdym dzieckiem, ale pamiętaj, że nie zawsze inne dziecko ma chęć do
kontaktu z Tobą w danym momencie. Uszanuj to.
• Zachowaj otwartość i bądź
wrażliwy na wszystkie osoby, nawet jeśli nie należą do grona Twoich
najbliższych przyjaciół. Nie wykluczaj ich ze wspólnych działań, rozmów i szkolnych aktywności.
2.
Zasady komunikacji między dziećmi
•
Zachowuj życzliwość i szacunek wobec koleżanek/kolegów.
• Pamiętaj, że każdy ma prawo do wyrażania swojego
zdania, myśli i przekonań,
o ile nie naruszają one dobra innych osób.
• Słuchaj i nie przerywaj innym,
gdy się wypowiadają.
• Zachowuj kulturę
słowa w każdej sytuacji.
• Stosuj formy
grzecznościowe.
• Pytaj o zgodę na kontakt fizyczny
(przytulenie, pogłaskanie).
3.
Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni
• Szanuj rzeczy
osobiste i mienie
innych osób.
• Zapytaj, jeśli chcesz
pożyczyć od kogoś jakąś rzecz.
• Nie przeglądaj prywatnych rzeczy innych osób bez ich zgody. Każdy ma prawo do
prywatności.
• Nie rób zdjęć, nie nagrywaj
ani nie rozpowszechniaj wizerunku kolegów/koleżanek i innych osób bez ich
wyraźnej zgody.
• Pamiętaj, że każdy ma prawo
do przestrzeni osobistej. Jeśli inna osoba potrzebuje chwili samotności, uszanuj
to. Naruszanie tej przestrzeni może rodzić konflikty.
4.
Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie
• Nie stwarzaj sytuacji, w których ktoś czułby się celowo pomijany, izolowany.
• Nie stosuj przemocy
fizycznej. Szturchanie, popychanie, kopanie czy siłowe przytrzymywanie
kolegi/koleżanki naruszają jego/jej integralność fizyczną.
• Szanuj przestrzeń intymną
kolegów/koleżanek. Nigdy nie dotykaj ich w sposób, który może być uznany za
nieprzyzwoity lub niestosowny.
• Nie wyśmiewaj, nie obgaduj,
nie ośmieszaj, nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie lekceważ
i nie obrażaj kolegów/koleżanek.
• Nie wypowiadaj się w sposób obraźliwy o rodzicach kolegów/koleżanek.
• Nie zwracaj się w sposób wulgarny
do innych.
• Pamiętaj, że żarty są wtedy
żartami, kiedy nikt z ich powodu nie cierpi. Jeśli jest inaczej natychmiast
zakończ taką zabawę słowną.
• Nie narażaj siebie i innych uczniów
na sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu
fizycznemu czy psychicznemu.
• Nie wyrażaj negatywnych, prześmiewczych komentarzy na temat zachowania,
pracy, wyglądu kolegów/koleżanek.
• Nie zabieraj rzeczy należących do innych bez ich zgody.
5.
Szacunek w kontaktach internetowych i zakaz cyberprzemocy
• Szanuj innych
i traktuj ich tak, jak chcesz, by traktowali Ciebie
– dotyczy to wszystkich typów Twojej aktywności
w sieci. Po drugiej stronie ekranu jest drugi człowiek.
• Pamiętaj, że cyberprzemoc
często zaczyna się od tzw. „niewinnych żartów”. Nie każdy ma takie samo
poczucie humoru. Uważaj na to, co piszesz i co publikujesz, w Internecie nic
nie ginie. W świecie wirtualnym łatwo poruszyć lawinę wzajemnych niechęci, co
może doprowadzić do konkretnej formy przemocy.
• Nie udostępniaj kontaktów do
innych osób (telefonicznych, mailowych) bez ich zgody.
• Dbaj o swój oraz innych
wizerunek w sieci – nie publikuj wrażliwych danych, powierzonych ci informacji
oraz zdjęć i filmów ośmieszających innych. Szanuj ich prywatność.
• Chroń intymność swoją i
innych. Nie wysyłaj i nie udostępniaj zdjęć lub filmów, które by ją naruszały.
• Sprzeciwiaj się hejtowi, sam nie publikuj
obrażających i agresywnych komentarzy oraz reaguj, gdy zauważysz, że ktoś jest poniżany w Internecie. Nie przesyłaj dalej ośmieszających wiadomości. Zgłoś
takie działania odpowiednim osobom.
• Nie prowokuj innych do niepotrzebnych, nieuzasadnionych kłótni. Trolling, świadome poniżanie, nękanie i zaczepki są
zachowaniami niedopuszczalnymi.
• Nie wykluczaj swoich rówieśników z grup w mediach społecznościowych z powodu swoich prywatnych niechęci.
• Nie podszywaj się w
Internecie pod inne osoby. Takie zachowanie w cyberprzestrzeni jest kradzieżą
tożsamości. To jest przestępstwo.
• Jeżeli zauważysz, że ktoś
nie wylogował się ze swojego konta, nie wykorzystuj tej sytuacji do działań, które przyniosłyby mu szkodę, ale życzliwie poinformuj go o jego nieuwadze.
• Pamiętaj, że groźby,
pomówienia, nawoływanie do nienawiści, prześladowanie, ośmieszanie w
cyberprzestrzeni także są karalne. Twoje działania w sieci nie są anonimowe.
6.
Sposoby pokojowego rozwiązywania konfliktów
• Wycisz się, uspokój, zatrzymaj niepotrzebną kłótnię, zanim
stracisz nad sobą kontrolę. Zastanów
się, co chcesz
osiągnąć. Jeśli to możliwe, podejmij
spokojną rozmowę z drugą
stroną.
• Umów się na rozmowę w
bardziej stosownych warunkach, w ten sposób zyskasz czas na konstruktywny
dialog.
• Powiedz, co według Ciebie
jest problemem, co przyczyną nieporozumienia, czego oczekujesz.
• Słuchaj drugiej osoby.
Dopytaj o jej odczucia i oczekiwania. Podsumuj to, co usłyszałaś/usłyszałeś dla
upewnienia się, czy dobrze zrozumiałeś/zrozumiałaś jej komunikat.
•
Upewnij się, że Twój rozmówca
powiedział wszystko odnośnie
do swoich odczuć.
•
Wspólnie wymyślcie rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony.
• Jeśli nie uda się Wam dojść
do porozumienia, poproś o pomoc osobę dorosłą, aktualnego opiekuna
grupy. Porozmawiaj o tym z Twoimi rodzicami. Nie rozwiązuj
konfliktu samodzielnie.
• Nie bądź obojętny, gdy komuś dzieje się krzywda.
Zawsze poinformuj o tym osobę dorosłą.
OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE NIEKARALNOŚCI ZA PRZESTĘPSTWA NA SZKODĘ DZIECI
OŚWIADCZENIE O NIEKARALNOŚCI
Ja,..........................................................................................................................................
(imię i nazwisko)
legitymujący(-a)
się dowodem osobistym/paszportem o nr
................................................ oświadczam, że nie byłem(-am)
skazany(-a) za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz
przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę dziecka i nie toczy się przeciwko
mnie żadne postępowanie karne ani dyscyplinarne w tym zakresie. Oświadczam, że
jestem świadomy(-a) konsekwencji złożenia nieprawdziwego oświadczenia.
…………………………………. ……………………………………………. miejscowość, data imię
i nazwisko (czytelny podpis)